Lid worden

Zwanenbalg aardgasvrij 2

Beantwoording vragen van bewoners tijdens de ‘informatieavond Zwanenbalg aardgasvrij’

 In Den Helder willen we in 2040 een energie neutrale gemeente zijn. Een mooie ambitie. Want veel inwoners maken zich zorgen over het klimaat.

Een van de manieren om energieneutraal te worden, is het vervangen van aardgas als bron van energie. Dat doen we stap voor stap, per wijk en in goed overleg met alle betrokkenen in de wijk. Tegelijkertijd snappen we dat de overgang naar een aardgasvrij leven nog veel vragen oproept. Van vragen over de kosten tot aan vragen over de praktische kant. Zoals: moeten we straks allemaal op inductie koken? En welk alternatief kiezen we voor aardgas?

In Zwanenbalg denkt een groep inwoners al na over alternatieven voor aardgas. Op 14 februari jl. organiseerde gemeente Den Helder daarom in samenwerking met bewonersvereniging Zwanenbalg een informatieavond over aardgasvrij wonen. Hieronder beantwoorden we de veel gestelde vragen over aardgasvrij wonen.

Eind 2022 is een inkoopactie voor isolatie en hybride warmtepompen georganiseerd. De inkoopactie voor hybride warmtepompen was niet bedoeld voor bewoners in Zwanenbalg, omdat deze niet leidt tot een aardgasvrije buurt. Met de bewoners die hadden aangegeven interesse te hebben of een offerte hadden opgevraagd, is eind 2022 contact opgenomen.

  1. Waarom aardgasvrij?

Waarom en wanneer willen we aardgasvrij zijn?

In het Klimaatakkoord van Parijs is de afspraak gemaakt om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Dat is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. Daarom moet de CO₂-uitstoot in 2050 ongeveer 90% lager zijn dan in 1990.

Bijna iedereen in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en koken. Dat zorgt voor een flinke CO₂-uitstoot. In Nederland is daarom afgesproken dat we stap voor stap naar een schone en duurzame toekomst gaan en vanaf 2050 geen aardgas meer gebruiken om woningen en gebouwen te verwarmen. De gemeenteraad heeft in 2016 unaniem een motie aangenomen dat Den Helder in 2040 een energie neutrale gemeente zal zijn.

Ook de aardbevingen door aardgaswinning in Groningen zijn een belangrijke reden om de aardgaswinning in Nederland te stoppen.

Wat is de rol van de gemeente?

De gemeente heeft van het Rijk de regierol gekregen in de warmtetransitie. Dat betekent dat de gemeente de overstap naar aardgasvrij wonen in goede banen moet leiden.

Wat doen woningcorporaties?

Vanuit het Klimaatakkoord hebben woningcorporaties de verplichting om voor 2030 hun woningen te verbeteren naar energielabel B. In 2028 mogen corporaties geen woningen meer bezitten met een energielabel E, F of G. Ook woningcorporaties bereiden zich voor op een toekomst zonder aardgas. In 2030 zijn 450.000 corporatiewoningen aardgasvrij gemaakt en nog eens 675.000 woningen zijn voldoende geïsoleerd, zodat deze woningen geschikt zijn om op een andere manier te verwarmen. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Nationale Prestatieafspraken. Met woningcorporaties worden daarnaast ook lokale afspraken gemaakt. Dit gebeurt door het maken van (lokale) prestatieafspraken.

  1. De Transitie Visie Warmte Den Helder

Wat is de Transitie Visie Warmte?

Iedere gemeente in Nederland heeft een Transitie Visie Warmte. Hierin staan per wijk of buurt de meest logische alternatieven voor wat er nodig is om uiteindelijk aardgasvrij te worden. Komt er één oplossing voor de hele buurt? Moet er nog veel geïsoleerd worden? Is een warmtenet een mogelijkheid of is het slimmer om de overstap naar aardgasvrij wonen voor elke woning apart te regelen.   De Transitie Visie Warmte wordt iedere vijf jaar herzien zodat nieuwe inzichten en ervaringen kunnen worden meegenomen.

De Transitie Visie Warmte Den Helder is in december 2021 door de gemeenteraad vastgesteld. Daarin staat onder meer met welke wijken we als eerste aan de slag gaan. Voor deze wijken bekijkt de gemeente samen met de netbeheerder, woningbouwvereniging, huurders en woningeigenaren welke alternatieven er zijn voor aardgas. In samenspraak met de bewoners, ondernemers en partners in een wijk of buurt maken we daarna een Wijkuitvoeringsplan.

 Wat is een Wijkuitvoeringsplan en wat staat erin?

Dit plan beschrijft voor een specifieke wijk of buurt stap voor stap wat er nodig is om aardgasvrij te worden.  Per wanneer gaat de wijk over en op welke nieuwe bron? Hoe komen we daar? Welke isolatiemaatregelen zijn er nodig? Bewoners, gebouweigenaren, netbeheerders en woningcorporaties stellen samen met de gemeente het uitvoeringsplan op.

Wie stelt de Wijkuitvoeringsplannen vast?

Wijkuitvoeringsplannen worden door het College van B&W vastgesteld. Maar Wijkuitvoeringsplannen maken we met elkaar, samen met bewoners en andere betrokkenen. We vinden het belangrijk om ook de gemeenteraad goed mee te nemen in de warmtetransitie. Daarom wordt het eerste Wijkuitvoeringsplan door de gemeenteraad vastgesteld.

Wat is een Omgevingsplan en wat komt erin te staan over aardgasvrij? 

Het Omgevingsplan bevat algemene regels van de gemeente voor de fysieke leefomgeving. In het Omgevingsplan legt de gemeente ook het alternatief voor aardgas juridisch vast. Zo staan in het Omgevingsplan regels over de beëindiging van bestaande gasaansluitingen van gebouwen. Het Omgevingsplan wordt door de gemeenteraad vastgesteld. De gemeente Den Helder heeft nog geen Omgevingsplan. Dat hoeft ook nog niet want daar hebben we tot 2024 de tijd voor. Wel is er op 28 maart 2023 een ontwerp-Omgevingsvisie door het college vastgesteld. Hierin beschrijven we de ambitie van de gemeente Den Helder, namelijk energieneutraal zijn in 2040. We zetten hierbij in op energie besparen in de bestaande omgeving en het vergroten van de opwek van duurzame energie, zonder in detail te treden over hoe dit per wijk/buurt bereikt moet worden.

Wat zijn mogelijke alternatieven voor aardgas?

Op hoofdlijnen zijn er twee alternatieven voor aardgas: een warmtenet of volledig elektrisch. Met een warmtenet kun je een hele wijk, buurt of flat in één keer aardgasvrij maken. Er moet dan een geschikte warmtebron zijn om het warmtenet te voeden, zoals aardwarmte of restwarmte. Bij volledig elektrische oplossingen komt er een warmtepomp per woning, bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen om de benodigde elektriciteit op te wekken. Een voorwaarde hiervoor is dat de woning goed is geïsoleerd.

Is de gemeente ook in andere buurten/wijken gestart?

In De Schooten, op Willemsoord en bij de marine wordt onderzoek gedaan naar de technische haalbaarheid en betaalbaarheid van een warmtenet met diepe aardwarmte (geothermie). Hiervoor is in maart 2022 een intentieverklaring getekend.

Zijn bewoners vrij om te kiezen of ze aardgasvrij willen worden? 

Ja, op dit moment nog wel. Maar in de toekomst – met de komst van de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (WGIW) – mogelijk niet meer. Hoe gemeenten met deze wetgeving moeten omgaan, is nog niet duidelijk.

  1. Wijkuitvoeringsplan Zwanenbalg

 Waarom is Zwanenbalg een van de eerste wijken waar plannen worden ontwikkeld?

Zwanenbalg heeft een actieve bewonersvereniging. De bewonersvereniging heeft aangegeven dat zij de mogelijkheden van aardgasvrij willen onderzoeken. Als gemeente ondersteunen wij bewonersinitiatieven die een positieve bijdrage leveren aan de warmtetransitie.

Bovendien zijn de woningen in Zwanenbalg relatief recent gebouwd, namelijk medio 1999. Dat betekent dat de woningen over het algemeen al goed zijn geïsoleerd volgens de regels uit het Bouwbesluit. Hierdoor hoeft er slechts beperkt na-geïsoleerd te worden om de woningen geschikt te maken voor volledig elektrisch verwarmen. Dat is de reden dat Zwanenbalg een kansrijke wijk is om te beginnen, in tegenstelling tot oudere woningen waar de stap van isoleren nog gemaakt moet worden.

Maar eerst willen we meer weten. We brengen de consequenties in beeld voor de woonlasten van bewoners met een gedegen haalbaarheidsstudie. Samen met bewoners en andere betrokkenen maken we een Wijkuitvoeringsplan. En het merendeel van de wijk moet het met het Wijkuitvoeringsplan mee eens zijn.

Is er al een besluit genomen over een alternatieve warmteoplossing in Zwanenbalg?

Nee, er is nog geen besluit genomen. De haalbaarheid van alternatieve warmte wordt bij het opstellen van het Wijkuitvoeringsplan verder onderzocht.

Worden er andere alternatieve warmteoplossingen onderzocht?

In het Wijkuitvoeringsplan worden de kosten en baten van alternatieve warmteoplossingen verder uitgewerkt in de vorm van een haalbaarheidsonderzoek onder leiding van het onderzoeksbureau CE Delft. Bewoners kunnen hierbij ook zelf met duurzame warmteoplossingen komen. Bewonersvereniging Zwanenbalg heeft een rekentool ontwikkeld om alternatieven met elkaar te kunnen vergelijken. Deze rekentool is te vinden op de website van de bewonersvereniging (http://www.zwanenbalg.info).

Wat als ik niet aardgasvrij wil worden?

Meewerken is op dit moment nog geheel vrijwillig. Dit gaat in de toekomst mogelijk veranderen. Over een aantal jaren kan de gemeenteraad een besluit nemen om een wijk van het gas af te sluiten als er sprake is van een goed alternatief. Nu instappen kan daarom aantrekkelijk zijn, omdat u nu nog volop kunt meedenken en meedoen met de plannen die er voor uw wijk worden gemaakt.

Kan ik ook in verschillende stappen van het aardgas af?

Het verduurzamen van uw woning hoeft u niet ineens te doen, maar kunt u het beste stapsgewijs aanpakken:

  1. Kleine energiebesparende maatregelen; zoals ledverlichting, tochtstrippen, radiatorfolie,  waterbesparende douchekop, leidingisolatie
  2. Isoleren; zodat de warmte niet uw huis uit gaat, waaronder vloer-, gevel- en dakisolatie en het vervangen van glas
  3. Ventileren; zeker in een goed geïsoleerde woning is voldoende frisse lucht belangrijk
  4. Duurzaam energie opwekken; met bijvoorbeeld zonnepanelen
  5. Duurzaam verwarmen; duurzame oplossingen om uw huis te verwarmen

Zo werkt u stapsgewijs naar een aardgasvrije woning. Er zijn ook verschillende mogelijkheden voor subsidie
www.denhelder.nl/duurzaam

Wat kan ik nu al doen?

De overstap naar aardgasvrij wonen is het makkelijkst en meest betaalbaar als u dat op een logisch moment doet. Voor de meeste woningen is het logisch om de overstap stap voor stap te doen. Heeft u plannen om uw keuken te verbouwen? Kies dan voor koken op inductie. Als u al een goed geïsoleerde woning heeft, kunt u ook nadenken over een warmtepomp. Ook kunt u zonnepanelen op uw dak leggen en uw eigen energie opwekken. Zo kunt u alvast beginnen met de voorbereidingen op aardgasvrij wonen. Elke woning is anders en vraagt om maatwerk. Uiteindelijk bepalen woningeigenaren zelf om aardgasvrij te worden. Dat is een flinke investering maar daar staat een lagere energierekening tegenover.

Heb ik als inwoner ook invloed bij het maken van het plan?

Zeker! We betrekken u als inwoner op verschillende manieren bij de totstandkoming van het Wijkuitvoeringsplan. In de verschillende fasen wordt u gevraagd om mee te denken en mee te doen. Bijvoorbeeld tijdens speciale bijeenkomsten, waarin we u ook mogelijkheden laten zien en waar u natuurlijk uw vragen kunt stellen.

Hoe kan ik bijdragen aan het opstellen van het Wijkuitvoeringsplan?   

We willen een werkgroep oprichten. Bewoners kunnen in de werkgroep meedenken en meedoen. Samen met de werkgroep worden afspraken gemaakt over hun taken, rollen en verantwoordelijkheden bij het opstellen van het Wijkuitvoeringsplan.

Hoe word ik op de hoogte gehouden van het Wijkuitvoeringsplan?   

Via lokale en sociale media, bewonersbijeenkomsten, bewonersbrieven en eventueel een (digitale) nieuwsbrief in de toekomst. De communicatie en de communicatiemiddelen worden afgestemd op de voortgang van het aardgasvrij maken van onze gemeente en naar gelang de mogelijkheden en behoefte. Daarnaast maken we gebruik van ons participatieplatform www.ingesprek.denhelder.nl. Op deze website vinden bewoners informatie over het proces en de planning. In de verschillende fasen worden bewoners gevraagd om mee te denken en mee te doen.

  1. Warmtetechnieken

Is er al een keuze gemaakt voor een warmtetechniek in Zwanenbalg?

We staan pas aan het begin van het opstellen van het Wijkuitvoeringsplan en er is nog geen keuze gemaakt voor een alternatieve duurzame warmteoplossing in Zwanenbalg. Wel geeft de Transitie Visie Warmte de meest voor de hand liggende denkrichting aan, namelijk volledig elektrisch.

Kan ik zelf een alternatieve duurzame warmteoplossing kiezen?

Voorlopig is er geen verplichting om aardgasvrij te worden. Bent u eigenaar van een woning, dan kunt u op dit moment zelf beslissen welke duurzame warmteoplossing uw voorkeur heeft. We raden u echter wel aan om rekening te houden met de verwachtingen in uw wijk, zowel de doorlooptijd als de meest waarschijnlijke warmteoplossing. Zo voorkomt u dat u een investering doet die zich mogelijk niet meer terugverdient.

Warmtenet

Is de aanleg van een warmtenet een mogelijkheid voor Zwanenbalg?

De haalbaarheid en betaalbaarheid van de aanleg van een warmtenet wordt bepaald door een aantal factoren, waaronder de beschikbaarheid van een warmtebron, de lengte van de leidingen en het aantal (grote) afnemers. In Zwanenbalg is geen warmtebron aanwezig. De wijk is relatief klein met weinig afnemers van warmte en er zijn geen grootverbruikers gevestigd die veel warmte nodig hebben. Hierdoor wordt de investering verdeeld over weinig afnemers. Tot slot zijn de straten breed en staan de woningen ver bij elkaar vandaan, waardoor er lange leidingen nodig zijn. Door al deze factoren zal de aansluitbijdrage per woning hoog zijn.

Warmtepomp

 Heb ik een vergunning nodig voor een water/water of bodem/water warmtepomp?

Dat is afhankelijk van het soort, type en het vermogen van de warmtepomp. Voor een gesloten systeem (bijvoorbeeld een water/water of bodem/water warmtepomp) met een vermogen tot 70 kW geldt een meldingsplicht via het omgevingsloket van de gemeente. Voor een open systeem (bijvoorbeeld een WKO-systeem) met een vermogen boven de 70 kW, moet een vergunning bij de provincie worden aangevraagd. Een gecertificeerd installatiebedrijf kent de regels en zal u hierbij adviseren.

Wat zijn de voordelen van een warmtepomp?

Omdat een warmtepomp milieuvriendelijk is, geeft het Rijk subsidie op de aanschaf van een installatie. Een warmtepomp heeft een hoog rendement. In combinatie met zonnepanelen dalen de kosten van uw energierekening. Sommige warmtepompen kunnen ook helpen bij verkoeling in de zomermaanden. Ook gaat een warmtepomp lang mee en is er weinig onderhoud nodig. Opgemerkt wordt dat de levertijden op dit moment lang zijn omdat er veel vraag is naar warmtepompen.

Welke woningen zijn geschikt voor een warmtepomp?

Over het algemeen geldt dat een woning voor een warmtepomp goed geïsoleerd moet zijn. Woningen vanaf 1995 zijn in de basis goed geïsoleerd en in principe geschikt. Anders vraagt het om na-isolatie. Want hoe beter de isolatie is, hoe minder capaciteit een warmtepomp nodig heeft om te verwarmen. Een installateur adviseert bij het bepalen van het vermogen en de capaciteit van de warmtepomp.

 Hoe wordt geluidsoverlast door warmtepompen voorkomen in de wijk?

Een veel gehoorde opmerking is dat een lucht/water warmtepomp storend geluid produceert. Vanaf 2021 gaat het daarbij niet langer over geluidsvermogen van de warmtepomp, maar over geluidsdruk. Het maakt namelijk veel uit wat de afstand tot de warmtepomp is voor de ervaring van het geluid. De wetgeving geeft een maximale geluidsdruk aan op de erfgrens voor zowel dag, 45 dB(A), als nacht 40dB(A). Om aan deze regels te voldoen moet er aandacht worden gegeven aan de plek van plaatsing van een buitenunit.  Het geluid zelf ervaren bij een warmtepomp die reeds geplaatst is geeft een compleet beeld.

www.duurzamehuizenroute.nl

Is Liander betrokken?

Liander was betrokken bij het opstellen van de Transitie Visie Warmte. Ook speelt het bedrijf een belangrijke rol bij het opstellen van Wijkuitvoeringsplannen. Liander is druk bezig om het elektriciteitsnet in Den Helder te verzwaren zodat er geen overbelasting van het net ontstaat.

Geothermie

Hoeveel woningen zijn er nodig voor geothermie?

Afhankelijk van de diepte en capaciteit van de bron leveren geothermieprojecten een hoeveelheid warmte waarop ongeveer 4.000 tot 10.000 woningen kunnen worden aangesloten. Het aantal woningen dat je kunt aansluiten is afhankelijk van de temperatuur in de bodem en de doorlaatbaarheid van de ondergrond.

Waterstof

Zou waterstof een alternatief kunnen zijn?

In Nederland wordt praktijkonderzoek gedaan naar verwarming van woningen met waterstof. Het Rijk geeft aan dat het gebruik van waterstof op termijn alleen toegepast gaat worden voor gebouwen en buurten die moeilijk elektrisch of met een warmtenet verwarmd kunnen worden, bijvoorbeeld voor oude gebouwen in historische binnensteden. Groene waterstof gemaakt met elektriciteit van zon en wind zal niet beschikbaar komen voor de verwarming van woningen, maar worden ingezet voor de zware industrie en grote transportvoertuigen als vervanging van het gebruik van fossiele brandstof.

Is het aardgasnet geschikt voor waterstof?  

Zonder forse aanpassingen en investeringen zijn ons aardgasnet en onze apparaten niet geschikt om te koken, te verwarmen en te voorzien van warm water.

Biogas

 Wordt er onderzoek gedaan naar het toepassen van andere gassen, waaronder biogas?

Er is de komende jaren onvoldoende biogas beschikbaar. Dat betekent dat biogas bij voorkeur wordt ingezet bij woningen die moeilijk volledig elektrisch te verwarmen zijn. Dat zijn voornamelijk oudere woningen die voor 1945 zijn gebouwd.

Innovaties

Kunnen we niet beter wachten op technisch innovatieve oplossingen?

Er zullen altijd nieuwe technieken ontwikkeld worden. Het klimaat verandert en er zijn lokale maatregelen nodig om de generaties die na ons komen dezelfde kwaliteit van leven te kunnen geven als waar wij nu van genieten. De aanpassingen die nu worden voorzien, beperken zich tot verbetering van bestaande huidige technieken, waaronder een warmtenet (collectieve warmteoplossing) of volledig elektrisch (individuele warmteoplossing). Een combinatie met opslag van opgewekte duurzame energie in een (buurt)batterijen is voorlopig (nog) niet rendabel. Uiteraard houden we de landelijke ontwikkelingen nauw in de gaten.

  1. Advies bij energiebesparing en verduurzaming

 Wat doet de gemeente om bewoners te helpen met het beantwoorden van vragen over het verduurzamen van hun woning?

Wij willen bewoners helpen met energiebesparen en isoleren. Omdat de mogelijkheden en kosten per woning uiteen lopen, raden we u aan om u hierover te laten adviseren. We bieden verschillende mogelijkheden:

Al deze mogelijkheden kunt u nalezen op www.denhelder.nl/energieadvies. Binnenkort leest u hier ook meer over de warmtecoaches die in Den Helder zijn opgeleid en mensen gaan helpen bij energiebesparing in hun woning.

  1. Wat zijn de kosten, baten en financieringsmogelijkheden?

 Maakt gemeente Den Helder gebruik van de subsidie voor pilots van het Rijk?

Vanuit het Rijk is voor een aantal projecten subsidie beschikbaar gesteld voor Pilots Aardgasvrije Wijken. De projecten die hiervoor in aanmerking kwamen, moesten voldoen aan een aantal voorwaarden. Gemeente Den Helder voldeed niet aan alle voorwaarden, waardoor wij hier geen gebruik van konden maken. Wel maken we gebruik van andere regelingen om woningen goed te isoleren en bewoners met een grotere kans op energiearmoede te ondersteunen.

 Hoe betalen we de overstap naar aardgasvrij wonen?

De overstap naar aardgasvrij wonen is op dit moment voor de meeste mensen nog kostbaar. Het Rijk wil dat het verduurzamen van een woning leidt tot gelijkblijvende of zelfs lagere maandelijkse lasten. Het gaat dan om energiekosten (gas, elektriciteit, warmte) en hypotheeklast of huur.

 Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de warmtetransitie?

Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid. De kosten van de overgang naar een aardgasvrije woning liggen in principe bij de woningeigenaar. Maar er zijn verschillende financieringsmogelijkheden waar bewoners gebruik van kunnen maken. Daarnaast zijn er kosten voor de aanpassing van het energienetwerk. Deze kosten liggen bij de netbeheerder. De gemeente vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen en de aanpassingen aan de woning kan betalen. Daarom zijn er ook vanuit de gemeente Den Helder verschillende subsidies en leningen aan te vragen.

Kan de OZB worden verlaagd met een “duurzaamheidskorting”? 

De regels voor de bepaling van de OZB-belasting door gemeenten is vastgelegd in de Wet Waardering onroerende zaken (Wet WOZ). Hierin is bepaald dat gemeenten geen duurzaamheidskorting in de OZB-belasting mogen opnemen. De Waarderingskamer controleert en beoordeelt gemeenten op de uitvoering van deze regels.

Welke subsidies en financieringsmogelijkheden zijn er beschikbaar?

Om de verduurzamingsmaatregelen betaalbaar te maken, zijn er subsidies en andere financiële regelingen waar bewoners een beroep op kunnen doen. Hieronder zijn een aantal regelingen opgenomen:

  • Er is een subsidie voor isolatie beschikbaar. U krijgt maximaal 30% van de kosten aan subsidie, met een maximum van € 500. Meer informatie vindt u op denhelder.nl/energiesubsidie.
  • U kunt onder voorwaarden geld lenen van de gemeente voor het verduurzamen of levensloopgeschikt maken van uw woning. Meer informatie vindt u op denhelder.nl/woonlening.
  • Als u uw huis duurzaam verbouwt, kunt u mogelijk korting krijgen op de bouwleges, zie denhelder.nl/kortingopbouwleges.
  • Deze en andere (landelijke) financiële regelingen vindt u via de subsidiecheck van het Duurzaam Bouwloket: duurzaambouwloket.nl/subsidiecheck.

Wat betekent het prijsplafond van het Rijk?

Het prijsplafond voor het energiegebruik van gas en elektriciteit is een tijdelijke maatregel, tot 31 december 2023. Voor het energiegebruik boven het plafond betalen huishoudens het (hogere)tarief zoals opgenomen in het energiecontract.

  1. Meer informatie

Verder lezen? Hieronder vindt u enkele handige websites.

Ter inspiratie:

 Voor ervaringen uit eerste hand:

Voor betrouwbare leveranciers in de buurt:

Voor meer informatie over subsidies en financieringsmogelijkheden:

Voor de Transitie Visie Warmte van Den Helder:

  • denhelder.nl/wonenzonderaardgas
Vorige Alle nieuwsberichten Volgende

Delen op